YENİ ÇEK KANUNU NELER GETİRİYOR

Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen ve Cumhurbaşkanı’nca onaylanarak yürürlüğe giren 6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 5491 sayılı çek kanunu ile Türk Ticaret Kanun’un çeke ilişkin bazı hükümlerinde değişiklikler yapılmıştır.Bu değişikliklerin temel amacı çeke olan güvenilirliğin artması ve karşılıksız çek oranını asgari seviyelere düşürülmesidir.Kanun değişikliği ile karşılıksız çek keşide etmek yeniden suç olarak tanımlanmış, fakat suça ilişkin yargılama usul ve  kuralları açısından bazı farklılıklara gidilmiştir.

Önceki kanun dönemlerinde karşılıksız çek keşide etme eylemi savcılıklarca bir suç soruşturmasına konu edilip,iddianame düzenlenmek suretiyle mahkemelerin önüne gitmekteydi.Bu kanun ile yapılan düzenlemeler neticesinde artık karşılıksız çek keşide etme eyleminin öğrenilmesi üzerine alacaklının İcra Ceza Mahkemesine şikayetiyle suçla ilgili kovuşturma başlayacaktır.

6728 Sayılı yasanın 61 maddesi ile 5491 sayılı yasanın 2 maddesinde değişiklikler yapılarak, bankaların çek hesabı açtırmak isteyen kişilerden adli sicil kaydı ve Türkiye Bankalar Birliği risk merkezi kayıtlarını alması zorunlu hale getirilmiştir.Yine,sermaye şirketlerinin yönetim organında görev yapan kişilerden herhangi birinin çek hesabı açma ve çek düzenleme yasağının bulunması halinde, yöneticisi olduğu tüzel kişiye çek defteri verilmemesi sonucunu ortaya çıkaracaktır.Bu maddenin uygulanması ve kontrolünü yapma görevi bankalara verilmiştir.

62.madde ile Karekod okutma ve bilgi paylaşım sisteminden bahsedilmiş, bu sisteme kayıt edildikten sonra, çeki düzenleyen tüzel kişilerin temsilcilerinde meydana gelen değişikliğin, çek sahibinin sorumluluğunu ortadan kaldırmayacağını düzenlemektedir.

63.madde ile karşılıksız çek keşide etmek fiilinin yaptırımı adli para cezası olarak düzenlenmiştir.Bu para cezası,çek bedeli,hesaplanacak faiz ile takip ve yargılama giderlerinden az olmayacaktır.Yine bu maddeye göre yargılama sürerken mahkeme çek hesabı açma ve çek düzenleme yasağı kararı alabilecektir.İcra Ceza Mahkemesince verilecek mahkumiyet kararlarına karşı yapılacak itiraz bir üst mahkeme olan Asliye ceza mahkemesine yapılacaktır.Kanun koyucu böylece,eski kanun zamanında çek alacaklıların yaşadığı mağduriyeti azaltarak,temyiz sürecini yani en az 2 yıllık Yargıtay sürecini ortadan kaldırmıştır.Bu durumda karşılıksız çekten dolayı adli para cezasının ödenmesine dair mahkumiyet kararı Mahkemelerin yoğunluğuna göre yaklaşık 3 ay içerisinde kesinleşecek, borçlu tarafından adli para cezası ödenmezse devamında hapis cezasına çevrilecektir.

Karekod okutma ve bilgi paylaşımı sistemi hamillerin veri girişiyle çalışacaktır.Sistemin teknik yapısı şu şekildedir;Karekodlu Çek Raporu’ndaki veriler çek üzerindeki karekodun Findeks sisteminde karşılık geldiği bilgilerdir.Findeks Karekodlu Çek Raporu’nun elde edilmesi için keşideciden herhangi bir onay alınmasına gerek yoktur.Keşideciye ait Findeks Karekodlu Çek Raporu’nun alınabilmesi için kullanılan Findeks Mobil Uygulaması ise App Store ya da Google Play üzerinden akıllı telefonlara indirilir ve üyelik (farklı üyelik paketleri mevcuttur) gerçekleştirilir.Böylece alacaklının;çek sahibine ait piyasada kaç çekinin bulunduğunu, bunların tutarlarını öğrenmesi mümkün olacaktır.Yine bununla birlikte alacaklı karekod ile çek sahibinin;çek hesabı bulunan toplam banka sayısı, bankalara ibraz edilmemiş çek adedi ve tutarı,bankalara teslim edilen çek adedi ve tutarı, son beş yıl içinde ibrazında ödenen çeklerin adedi ve tutarı, ibraz edilen ilk çekin ibraz tarihi, son çekin ibraz tarihi, son beş yılda karşılıksızdır işlemi gören çekler ve tutarları, çek yasağı kararı gibi bilgilerine erişebilecektir.

Bununla birlikte,uygulamada kanunun yürürlük tarihi ile ilgili hukukçular da dahil olmak üzere bir bütünlük sergilenmediği görülmektedir.Ancak,Ankara Bölge Adliye Mahkemesi,9.Ceza Dairesi’nin işbu kanunun uygulanmasına yönelik olarak vermiş olduğu 2016/92 E.-2016/99 K.sayılı kararı ile “KARŞILIKSIZ ÇEK İLE İLGİLİ ŞİKAYETLERİN KANUNUN YÜRÜRLÜK TARİHİ OLAN 09.08.2016 TARİHİNDEN İTİBAREN İCRA CEZA MAHKEMESİNE YAPILABİLECEĞİ VE YİNE DEĞİŞEN KANUN UYARINCA YARGILAMANIN SÜRDÜRÜLMESİ VE ŞARTLARI VARSA SANIĞIN(ÇEK BORÇLUSUNUN) CEZALANDIRILMASINA KARAR VERİLMESİ GEREKTİĞİ” belirtilmiştir.

Bu sistem ile karşılıksız çek sayısının azaltılması;çek sahibinin çek keşide edemeyecek olması ve yine hapis cezası yaptırımıyla karşılaşması ihtimali nedeniyle mümkündür.Nitekim birden fazla karşılıksız çeki bulunan kişinin de çekinin ilk başta sorgulanarak kabul edilmemesi de çek alacaklısı yönünden doğması muhtemel riskleri bertaraf etmektedir.31/12/2016 tarihinden itibaren bankalar karekod ve seri numarası olmayan çek yaprağı basamayacaktır.Bu tarih itibariyle karekodlu çeklerin bankalardan talep edilmesi gerekmektedir.Düzenlemenin tüm iş çevresine hayırlı olması dileğiyle,

Biga Sanayici ve İş Adamları Derneği Yönetim Kurulu